Jazda bez uprawnień do kierowania pojazdami może mieć poważne konsekwencje – od kary grzywny po ograniczenie wolności. Choć kierowca nie musi mieć przy sobie fizycznego dokumentu, służby mogą zweryfikować, czy ma on uprawnienia, korzystając z bazy CEPiK. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości funkcjonariusz nałoży grzywnę. Sprawdzamy, ile wynosi mandat za brak prawo jazdy.
Aby legalnie prowadzić samochód, należy przejść szkolenie zakończone egzaminem teoretycznym i praktycznym. Uzyskane uprawnienia potwierdzają umiejętności kierowcy, znajomość przepisów i zasad ruchu drogowego. Mandat za brak prawo jazdy to tylko jeden rodzaj kary, kierowcy grozi też więzienie i kłopoty z uzyskaniem odszkodowania w razie zdarzenia drogowego.
Czy można jeździć bez dokumentu prawa jazdy?
Bez odpowiednich uprawnień (właściwej kategorii) nie można prowadzić pojazdów mechanicznych. Jazda bez prawa jazdy może być wykroczeniem lub przestępstwem. Trzeba pamiętać, że kierowanie samochodem bez odpowiednich uprawnień jest jednym z poważniejszych naruszeń przepisów drogowych.
Ważne! Jeśli kierowca nigdy nie uzyskał uprawnień (nie ma wyrobionego prawa jazdy), a mimo to wsiada za kierownicę, dopuszcza się wykroczenia. Jeżeli prowadzi samochód, choć jego prawo jazdy zostało zatrzymane (np. orzeczono sądowy zakaz prowadzenia pojazdów), popełnia przestępstwo. W zależności od skali występku, na kierowcę nakładane są odpowiednie kary.
Co istotne, kierowca nie musi mieć przy sobie fizycznego dokumentu potwierdzającego uprawnienia. Obowiązek ten zniesiono w 2020 roku. Funkcjonariusz przeprowadzający kontrolę może zweryfikować, czy kierujący pojazdem ma prawo jazdy, sprawdzając informacje zgromadzone w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. Dostęp do danych ma Policja, Straż Miejska, Inspekcja Transportu Drogowego.
Co grozi za jazdę bez uprawnień?
Konsekwencje jazdy bez wymaganych uprawnień obejmują:
- mandat,
- zakaz prowadzenia pojazdów,
- areszt,
- ograniczenie wolności,
- pozbawienie wolności.
Rodzaj kary zależy od tego, czy kierowca nigdy nie miał prawa jazdy, czy prowadził pojazd, choć uprawnienia zostały zatrzymane lub cofnięte.
Jak wysoki jest mandat za brak prawo jazdy?
Za jazdę bez prawa jazdy kierowca może otrzymać mandat w wysokości od 1500 aż do 30 000 zł, jeśli sprawa zostanie skierowana do sądu.
Pamiętaj! Od 1 stycznia 2022 roku funkcjonariusz przeprowadzający kontrolę może zrezygnować z wystawienia mandatu i od razu skierować sprawę do sądu. W takiej sytuacji kierowca musi liczyć się z wyższą karą.
Grzywna najczęściej nakładana jest w przypadku popełnienia wykroczenia, zdarza się także, że jest dodatkową karą, gdy kierowca dopuści się przestępstwa. Na mandat narażają się również kierowcy prowadzący pojazd, na który nie mają uprawnień.
Wysokość kary za jazdę bez prawa jazdy wzrosła w ostatnim czasie trzykrotnie. Wprowadzenie surowszych kar ma zwiększyć bezpieczeństwo na drogach. Celem jest też zminimalizowanie liczby wypadków powodowanych przez kierowców bez uprawnień.
Czy tylko mandat za brak prawo jazdy? Kiedy kierowcy grozi zakaz prowadzenia pojazdów?
Karą za brak prawa jazdy może być także orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. W jakich sytuacjach zastosowany będzie taki środek?
- Kierowanie samochodem bez odpowiednich uprawnień – od 6 miesięcy do 3 lat,
- prowadzenie pojazdu po tymczasowym zatrzymaniu prawa jazdy – w przypadku wcześniejszego zatrzymania uprawnień do kierowania pojazdami, zakaz może zostać wydłużony np. o kolejne 3 miesiące,
- jazda po cofnięciu uprawnień – 15-letni zakaz prowadzenia pojazdów.
Co grozi za jazdę bez uprawnień? Areszt, pozbawienie wolności
Jeśli kierowca nie posiada uprawnień, może zostać ukarany aresztem lub pozbawieniem wolności. Kiedy grozi mu kara pozbawienia wolności? To sytuacje jak:
- prowadzenie pojazdu po wcześniejszym zatrzymaniu prawa jazdy – ograniczenie lub pozbawienie wolności do 2 lat,
- jazda samochodem po cofnięciu uprawnień – do 2 lat więzienia,
- prowadzenie samochodu po cofnięciu uprawnień przez sąd – od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności.
W polskim prawie przewidziano kilka rodzajów sankcji dla kierowców, którzy decydują się na jazdę bez wymaganych uprawnień. Ukarana zostanie osoba, która nie ma prawa jazdy, prowadzi pojazd, na który wymagana jest inna kategoria uprawnień, a także kierowca, który wsiada za kierownicę mimo orzeczonego zakazu lub cofniętego prawa jazdy.
Kiedy można stracić uprawnienia do kierowania pojazdami?
Kierowca, który zdał egzamin i uzyskał uprawnienia, może legalnie poruszać się po drogach. Nie oznacza to jednak, że nie może prawa jazdy stracić. Jak wspomnieliśmy, jednym ze sposobów karania kierowców łamiących przepisy, jest zatrzymanie prawa jazdy, a nawet cofnięcie uprawnień.
Pamiętaj! Czym innym jest zatrzymanie prawa jazdy i utrata prawa jazdy. Utrata prawa jazdy to zakaz prowadzenia pojazdów dożywotnio lub przez określony czas. Aby orzec zakaz prowadzenia pojazdów, należy przeprowadzić postępowanie. Zatrzymanie prawa jazdy to krótkotrwały środek – dokument może zatrzymać funkcjonariusz przeprowadzający kontrolę drogową. Następnie przekazuje on informację staroście, który wydaje stosowną decyzję. Policjant może też od razu skierować sprawę do sądu lub prokuratury.
Za co kierowca może stracić prawo jazdy?
- przekroczenie prędkości w terenie zabudowanym o 50 km/h,
- przewożenie większej liczby osób niż dopuszczono (zapisy w dowodzie rejestracyjnym),
- prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu (zarówno w stanie po spożyciu alkoholu, jak i w stanie nietrzeźwości), a także pod wpływem innych środków odurzających,
- ucieczkę z miejsca wypadku,
- spowodowanie wypadku ze skutkiem śmiertelnym lub poważnym uszczerbkiem na zdrowiu,
- przekroczenie limitu punktów karnych.
Jazda samochodem bez prawa jazdy a kolizja
Kierowca, który nie ma uprawnień, a doprowadzi do kolizji lub spowoduje wypadek, musi się liczyć z surowymi konsekwencjami – nie tylko zapłaci mandat za brak prawa jazdy, ale będzie musiał pokryć koszt likwidacji szkody. W takim wypadku ubezpieczenie OC nie zadziała prawidłowo. Oznacza to, że Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wypłaci poszkodowanym odszkodowanie, ale zwróci się do sprawcy zdarzenia z regresem ubezpieczeniowym. Kierowca bez uprawnień będzie zobowiązany do zwrotu środków wypłaconych przez UFG.
Kierowca bez prawa jazdy nie będzie też mógł skorzystać z autocasco. Większość ubezpieczycieli zamieszcza w OWU (Ogólne Warunki Ubezpieczenia) zapis o wyłączeniu odpowiedzialności w przypadku zdarzenia spowodowanego przez kierowcę bez prawa jazdy. Właściciel uszkodzonego pojazdu będzie musiał naprawić go z własnych funduszy. Konsekwencje finansowe mogą być w tym przypadku jeszcze poważniejsze.
Mandat za brak prawa jazdy przy sobie?
Fizycznego dokumentu prawa jazdy nie musisz mieć przy sobie, podobnie jak potwierdzenia polisy OC czy dowodu rejestracyjnego. Jeszcze kilka lat temu za jazdę bez prawa jazdy groził mandat, dziś kierowca musi mieć jedynie dowód tożsamości, resztę informacji funkcjonariusz może sprawdzić w CEPiK.
Dokumentu prawa jazdy nie muszą wozić przy sobie jedynie polscy obywatele, którzy mają wyrobione polskie prawo jazdy i poruszają się po polskich drogach. Turyści, osoby innej narodowości, które podczas pobytu w Polsce korzystają z zagranicznego prawa jazdy, muszą mieć przy sobie fizyczny dokument. Również Polacy podróżujący za granice powinni pamiętać o zabraniu prawa jazdy, aby w razie konieczności móc okazać je organowi kontrolującemu – tłumaczy Katarzyna Gaweł, ekspert w zacomandat.com.
Dlaczego nie warto jeździć samochodem bez prawa jazdy?
Jazda bez uprawnień to wyraz nieodpowiedzialności, ponieważ kierowca przede wszystkim naraża innych uczestników ruchu na niebezpieczeństwo, stwarza realne zagrożenie na drodze. Tym samym osoba taka dopuszcza się wykroczenia, łamie przepisy:
§ 1. Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu prowadzi pojazd mechaniczny, nie mając do tego uprawnienia, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1500 złotych. § 1a. Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu prowadzi pojazd inny niż mechaniczny, nie mając do tego uprawnienia, podlega karze nagany albo karze grzywny do 1500 złotych. (…) § 3. W razie popełnienia wykroczenia, o którym mowa w §1, orzeka się zakaz prowadzenia pojazdów.
art. 94 Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń
Prowadzenie pojazdu bez uprawnień może mieć poważne skutki prawne oraz finansowe. Mandat, kara ograniczenia wolności, areszt, zatrzymanie prawa jazdy, a także cofnięcie uprawnień i problemy z wypłatą odszkodowania to lista kar, których może spodziewać się kierowca jeżdżący bez ważnego prawa jazdy odpowiedniej kategorii.
