Limit prędkości zależy od typu drogi i rodzaju pojazdu. Przepisy mówiące o dozwolonej prędkości zawarte są w Ustawie z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym. Za zbyt szybką jazdę kierowcy grozi mandat karny oraz punkty karne. W określonych sytuacjach pirat drogowym straci też prawo jazdy. Jakie są dopuszczalne prędkości na drogach w Polsce? Sprawdź, czy wiesz.
Nadmierna prędkość jest jednym z najczęściej popełnianych i karanych wykroczeń drogowych. Niestety jest też częstą przyczyną zdarzeń jak wypadki czy kolizje. To dlatego w 2022 roku zaktualizowano taryfikator mandatów, zwiększając znacznie stawki grzywien nakładanych na piratów drogowych. Warto pamiętać, że zbyt szybka jazda oznacza zdecydowanie większe ryzyko, wydłuża drogę hamowania i odbiera czas na podjęcie właściwej decyzji i działanie. Nie bez przyczyny każdy rodzaj drogi to inny limit prędkości dla poszczególnych uczestników ruchu – z inną prędkością pojedzie prowadzący pojazd osobowy lub ciężarowy o wadze 3,5 tony, a z inną kierowca ciężarówki powyżej 3,5 tony.
Ograniczenie prędkości – powody wprowadzania limitów
Na drogach w Polsce kierowcy muszą przestrzegać ustalonych limitów prędkości. Ich wprowadzenie ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa podróżujących. Inną przyczyną jest konieczność regulowania natężenia ruchu drogowego. Ograniczenie prędkości ma zapewnić kierowcy odpowiednią drogę hamowania i dać mu możliwość panowania nad pojazdem w określonym otoczeniu. To z kolei ma minimalizować ryzyko poważnych zdarzeń na drogach.
Pamiętaj! Kolizję przy prędkości ok. 100 km/h można porównać do upadku z wysokości 10 piętra.
Prędkość dopuszczalna oznaczona jest odpowiednimi znakami drogowymi. Kierowcy muszą jednak pamiętać, że dozwolona prędkość różni się od prędkości bezpiecznej. Ta druga powinna być uzależniona od warunków panujących na drodze, np. warunków atmosferycznych. Często jazda z bezpieczną prędkością oznacza zwolnienie, mimo tego że przepisy dopuszczają większą prędkość.
1. Kierujący pojazdem jest obowiązany jechać z prędkością zapewniającą panowanie nad pojazdem, z uwzględnieniem warunków, w jakich ruch się odbywa, a w szczególności: rzeźby terenu, stanu i widoczności drogi, stanu i ładunku pojazdu, warunków atmosferycznych i natężenia ruchu.
2. Kierujący pojazdem jest obowiązany:
1) jechać z prędkością nieutrudniającą jazdy innym kierującym;
2) hamować w sposób niepowodujący zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub jego utrudnienia;
3) utrzymywać odstęp niezbędny do uniknięcia zderzenia w razie hamowania lub zatrzymania się poprzedzającego pojazdu.
Prawo o ruchu drogowym art. 19
Oznacza to, że kierowca powinien brać pod uwagę nie tylko dopuszczalną prędkość na danej drodze, ale warunki na niej panujące (pogoda, pora dnia, widoczność, natężenie ruchu). Jednocześnie musi pamiętać, by nie utrudniać jazdy innym kierującym.
Dopuszczalne prędkości na drogach w Polsce
Ograniczenie prędkości jest inne na drogach w terenie zabudowanym czy poza nim. Odmienne wartości dopuszczalne są na drogach ekspresowych oraz autostradach, z jeszcze inną prędkością można przemieszczać się w strefie zamieszkania. Ograniczenia prędkości dla poszczególnych kategorii pojazdów i rodzajów dróg zostały zapisane w przepisach Kodeksu drogowego (art. 20 oraz 21).
Ograniczenie prędkości poza obszarem zabudowanym
Dopuszczalne limity prędkości poza obszarem zabudowanym są znacznie wyższe niż w obszarze zabudowanym i wynoszą:
- 140 km/h – na autostradach;
- 120 km/h – na drogach ekspresowych dwujezdniowych;
- 100 km/h – na drogach ekspresowych jednojezdniowych, na drogach dwujezdniowych składających się z co najmniej dwóch pasach przeznaczonych dla każdego kierunku ruchu;
- 90 km/h – na pozostałych drogach.
Pamiętaj! Wartości te dotyczą samochodów osobowych oraz samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony, a także motocykli.
Jeszcze inne limity prędkości poza obszarem zabudowanym dotyczą ciężarówek o masie całkowitej powyżej 3,5 tony, autobusów oraz pozostałych pojazdów i zespołów pojazdów:
- autobusy – 100 km/h na autostradzie, drodze ekspresowej oraz 90 km/h na pozostałych drogach;
- pojazdy i zespoły pojazdów należące do innych kategorii – 80 km/h na autostradach, drogach ekspresowych oraz 70 km/h na pozostałych drogach.
Maksymalna prędkość w terenie zabudowanym
Obszarem zabudowanym nazywa się strefę wokół drogi, przy której znajduje się zabudowa miejska, wiejska czy przemysłowa. To właśnie tam może występować zwiększony ruch pojazdów oraz pieszych. Na obszarze tym dozwolona prędkość dla wszystkich rodzajów pojazdów wynosi 50 km/h.
W obszarze zabudowanym wyróżnia się też strefę zamieszkania, w której prędkość dopuszczalna wynosi 20 km/h (ustawowe ograniczenie prędkości). Co ważne, piesi mają tu bezwzględne pierwszeństwo, mogą też poruszać się po całej szerokości drogi. Stąd też większe ograniczenie prędkości – kierowcy muszą zachować szczególną ostrożność. Strefy zamieszkania tworzone są zazwyczaj na osiedlach mieszkaniowych czy osiedlach domków jednorodzinnych.
Zarówno wjazd w teren zabudowany, jak i w strefę zamieszkania oznaczony jest specjalnym znakiem. Kierowca powinien zatem wiedzieć, że poruszając się tam, musi przestrzegać określonego limitu prędkości.
Przekroczenie prędkości – konsekwencje
Przekroczenie prędkości to wykroczenie, które karane jest grzywną nakładaną w drodze mandatu karnego oraz punktami karnymi.
Przekroczenie dopuszczalnej prędkości może też skutkować odebraniem prawa jazdy – kierowca przekraczający o 50 km/h maksymalną dopuszczalną prędkość w terenie zabudowanym straci uprawnienia na 3 miesiące. Trwają również prace nad wprowadzeniem zmian w przepisach, by w podobny sposób traktować kierowców przekraczających limit prędkości o 50 km/h poza terenem zabudowanym. Zmiany mają ujrzeć światło dzienne w 2025 roku.
Mandaty za przekroczenie dozwolonej prędkości na polskich drogach
Przekroczenie dozwolonej prędkości skutkuje nałożeniem mandatu karnego – może to zrobić funkcjonariusz policji podczas kontroli drogowej, ale wykroczenie może też zarejestrować fotoradar ustawiony przy drodze.
Ile kosztuje przekraczanie prędkości w 2025 roku?
- do 10 km/h – 50 zł;
- 11-15 km/h – 100 zł;
- 16-20 km/h – 200 zł;
- 21-25 km/h – 300 zł;
- 26-30 km/h – 400 zł;
- 31-40 km/h – 800 zł/1600 zł;
- 41-50 km/h – 1000/2000 zł;
- 51-60 km/h – 1500/3000 zł;
- 61-70 km/h – 2000/4000 zł;
- przekroczenie prędkości o 71 i więcej – 2500/5000 zł.
Ważne! Wraz z nowelizacją taryfikatora mandatów wprowadzono pojęcie recydywy. Oznacza to, że za powtórne popełnienie tego samego wykroczenia w ciągu dwóch lat kierowca zapłaci podwójną karę.
Przekraczanie prędkości – punkty karne
Za zbyt szybką jazdę po polskich drogach kierowca otrzyma również punkty karne. Ich liczba zależy od tego, o ile jadący przekroczy dopuszczalną prędkość:
- o więcej niż 70 km – 15 punktów;
- 61-70 km/h – 14 punktów;
- 51-60 km/h – 13 punktów;
- 41-50 km/h – 11 punktów;
- 31-40 km/h – 9 punktów;
- 26-30 km/h – 7 punktów;
- 21-25 km/h – 5 punktów;
- 16-20 km/h – 3 punkty;
- 11-15 km/h – 2 punkty;
- do 10 km/h – 1 punkt.
Ważne! Pamiętaj, że kierowców obowiązuje limit punktów karnych. Po jego przekroczeniu tracą prawo jazdy. Dla doświadczonych kierowców są to 24 punkty, dla świeżo upieczonych to jedyne 20 punktów.
Za przekroczenie prędkości o ponad 70 km/h kierowca otrzyma maksymalną jednorazową liczbę karniaków.
Limity regulowane prawem to nie wszystko
Wiedza o dopuszczalnej prędkości na poszczególnych rodzajach dróg to nie wszystko, kierowcy muszą pamiętać, że na drogach pojawiają się też dodatkowe ograniczenia wprowadzane np. przez zarządcę drogi. Może to wynikać z uwarunkowań technicznych trasy, braku awaryjnego pasa, czy choćby konieczności ograniczenia poziomu hałasu.
Limity prędkości będą oznaczone odpowiednimi znakami drogowymi. Kierowcy muszą być czujni – jazda autostradą nie zawsze oznacza możliwość poruszania się z prędkością 140 km/h. Znaki mogą wskazywać na inne ograniczenie. Trzeba też brać pod uwagę, że często warunki ruchu lub jego bezpieczeństwo wymagają zmniejszenia prędkości.
Oznaczenia dopuszczalnej prędkości na drodze
Dopuszczalne prędkości na drogach w Polsce regulowane są przez przepisy i oznaczone odpowiednimi znakami. Jakie znaki warto sobie przypomnieć?
- Znak C-14 prędkość minimalna – kierujący pojazdem, przy zachowaniu ograniczeń prędkości wynikających z przepisów szczegółowych, musi jechać z prędkością nie mniejszą niż określona na znaku, chyba że warunki ruchu lub jego bezpieczeństwo wymagają jeszcze zmniejszenia prędkości;
- znak C-15 koniec minimalnej prędkości;
- znaki zakazu, czyli ograniczenie prędkości do określonej wartości B-33 np. ograniczenie prędkości do 50 km/h; obowiązują na drodze, przy której są ustawione, od miejsca ich ustawienia; jeżeli znak nie jest odwołany znakiem oznaczającym koniec zakazu, np. B-34 koniec ograniczenia prędkości do 50 km/h, ograniczenie obowiązuje do najbliższego skrzyżowania;
- znak oznaczający strefę ograniczonej prędkości, np. B-43 strefa ograniczonej prędkości do 30 km/h – oznacza niższy limit prędkości, który obowiązuje aż do znaku odwołującego (ustawiany na terenie zabudowanym); warto pamiętać, że prędkości ograniczonej tym znakiem nie odwołuje skrzyżowanie;
- znak D-42 informuje o wjeździe na teren zabudowany, gdzie obowiązuje prędkość 50 km/h;
- znak D-40 informuje o wjeździe w strefę zamieszkania, w której obowiązuje prędkość 20 km/h.
Pamiętaj! Znak B-43 (strefa ograniczonej prędkości) umieszczony razem ze znakiem D-42 (obszar zabudowany) lub z tabliczką E-17a z nazwą miejscowości oznacza, że ograniczenie prędkości obowiązuje na całym obszarze zabudowanym lub w całej miejscowości. Wyjątkiem są drogi, na których ustawiony zostanie inny znak np. B-33.
Dopuszczalne prędkości na drogach w Polsce – kiedy można stracić prawo jazdy?
Kierujący pojazdem przekraczający dopuszczalną prędkość może stracić prawo jazdy – warto pamiętać, że grzywna i punkty karne to nie koniec konsekwencji za zbyt szybkie podróżowanie.
Zgodnie z art. 135 Prawa o ruchu drogowym policjant zatrzyma prawo jazdy za pokwitowaniem, jeśli ujawni czyn polegający na:
kierowaniu pojazdem z prędkością przekraczającą dopuszczalną o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym.
Uprawnienia zostają zabrane na 3 miesiące, jednak dodatkowo kierowca zapłaci mandat oraz otrzyma punkty karne.
Ważne! Jeśli kierowca dalej prowadzi pojazd mimo zabranych uprawnień i zostanie przyłapany podczas kontroli, okres zatrzymania uprawnień zostanie wydłużony o kolejne 3 miesiące. Dalsza jazda grozi całkowitą utratą prawa jazdy.
Zbyt szybka jazda skutkuje nałożeniem mandatów oraz punktów karnych. Przekroczenie ich limitu oznacza natomiast zabranie prawa jazdy.
Przekroczenie limitu 24 punktów karnych
Dla doświadczonych kierowców limit punktów karnych wynosi 24. Wystarczy kilkukrotne przyłapanie na zbyt szybkiej jeździe, by przekroczyć tolerowaną liczbę karniaków. Taka osoba będzie musiała przejść badania psychologiczne, a następnie przystąpić do egzaminu sprawdzającego kwalifikacje. Egzamin jest identyczny jak ten dla osób zdających na prawo jazdy. Jeśli kierowcy uda się przejść przez niego pozytywnie, informacja o odebraniu uprawnień za zbyt szybką jazdę nie zostanie odnotowana w jego dokumentach. W przeciwnym razie będzie musiał ponownie zapisać się na kurs i zdać egzamin państwowy.
Przekroczenie limitu 20 punktów karnych
W gorszej sytuacji są świeżo upieczeni kierowcy – limit punktów to 20 karniaków. Po jego przekroczeniu, uprawnienia do kierowania pojazdami zostają cofnięte. Kierowca musi zapisać się do szkoły jazdy, przejść przez kurs i zdać egzaminy państwowe. Cała procedura zdobywania uprawnień musi zostać powtórzona.
Dopuszczalna prędkość na drogach w Polsce – jak jechać bezpiecznie?
Jazda z prędkością dopuszczalną przez przepisy ruchu drogowego nie zawsze oznacza jazdę bezpieczną. Każdy kierowca musi mieść świadomość, że szybkość należy dostosować do aktualnie panujących warunków atmosferycznych, natężenia ruchu. Maksymalną, dopuszczalną prędkość można rozwijać tylko w sytuacji, gdy warunki są sprzyjające. Poza tym kierowca powinien wziąć pod uwagę swoją kondycję psychofizyczną danego dnia.
Wsiadając za kółko, trzeba liczyć się z innymi uczestnikami ruchu drogowego, zwrócić uwagę na rodzaj drogi, po której się porusza, ale także jej stan, wszelkie utrudnienia w postaci remontów, wyłączeń pasów ruchu itp. Bezpieczna jazda to wiele składowych, przestrzeganie dozwolonej prędkości jest jednak jednym z ważniejszych czynników.
Kierowcy muszą też pamiętać o wykupieniu obowiązkowej polisy OC, która będzie niezbędna w razie spowodowania kolizji czy wypadku, a także dodatkowej ochronie jak autocasco czy assistance, zapewniającej wsparcie w przypadku awarii czy zdarzenia na drodze. Szukając dobrego ubezpieczenia, skorzystaj z kalkulatora OC i AC i porównaj oferty kilku firm – dzięki temu dopasujesz zakres ochrony do swoich potrzeb i możliwości.
Bibliografia:
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym.
