W Polsce nie ma obowiązku zmiany opon letnich na zimowe. Mimo to większość kierowców wyposaża pojazd w dwa komplety – opon zimowych i letnich, ewentualnie w opony wielosezonowe. To przede wszystkim kwestia bezpieczeństwa, opony letnie nie sprawdzają się, gdy na drogach zalega błoto pośniegowe, czy gdy robi się ślisko. Skoro jazda na kołach nieprzystosowanych do warunków pogodowych może stwarzać zagrożenie, pozostaje pytanie, czy kierowca naraża się na karę? Czy za letnie opony w zimie jest mandat?
Zima zaskakuje niemal co roku, nie tylko drogowców, ale też kierowców. Dlatego też z nastaniem pierwszych mroźniejszych dni i opadów śniegu ustawiają się kolejki do warsztatów i serwisów samochodowych. Niemal 80% kierowców deklaruje wymianę opon, pozostałe 20% wybiera opony całoroczne. Choć nie znajdziemy w polskim prawie przepisu, który nakłada na posiadaczy pojazdów obowiązek zmiany opon, większość użytkowników samochodów nie wyobraża sobie jazdy na letnich oponach zimą. Warto też zauważyć, że mimo braku konkretnego przepisu, istnieje zalecenie – znajdziemy je w Kodeksie drogowym. Mówi ono o tym, że kierowca ma obowiązek utrzymania pojazdu w takim stanie, by nie stwarzał on zagrożenia.
Jazda na letnich oponach – mandat
Skoro nie istnieje przepis nakazujący wymianę opon, kierowca nie dostanie mandatu za jazdę na letnich oponach zimą. Nie oznacza to jednak, że funkcjonariusz podczas kontroli drogowej nie zwróci uwagi na opony, przede wszystkim na ich stan. Taryfikator uwzględnia bowiem kary za jazdę na oponach zużytych, uszkodzonych, ze zbyt płytkim bieżnikiem.
Poza tym kierowca naraża się na karę za brak opon zimowych, jeśli w zimowych warunkach doprowadzi do wypadku czy kolizji. Policjant może to uznać za brak ostrożności – konsekwencją będzie kara, którą nałoży sąd.
Analizując przepisy Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym, nie znajdziemy zapisu o obowiązku wymiany opon. Jednakże w artykule 66 przeczytamy, że każdy pojazd uczestniczący w ruchu drogowym powinien być tak wyposażony i utrzymany, aby korzystanie z niego nie zagrażało bezpieczeństwu i nie narażało nikogo na szkodę. Jednocześnie samochód powinien zapewniać wygodne i łatwe posługiwanie się urządzeniami do kierowania, hamowania, sygnalizacji. W tym kontekście jazda na letnich oponach zimą może być postrzegana jako niezachowanie ostrożności, może skutkować narażeniem innych na niebezpieczeństwo – tłumaczy Stefania Stuglik, ekspert w zacomandat.com.
Sąd może uznać, że kierowca jeżdżący na letnich oponach po zaśnieżonej lub oblodzonej nawierzchni nie zachował należytej ostrożności. Takie postępowanie może skutkować nałożeniem kary, nie jest to jednak mandat za brak opon zimowych.
Opony zimowe – mandat w Europie
Podczas gdy w Polsce nie ma obowiązku wymiany opon, w wielu krajach europejskich taki nakaz wprowadzono. W przypadku zamontowania niewłaściwego ogumienia kierowca naraża się na karę – mandat i zakaz dalszej jazdy. Jakie regulacje obowiązują w poszczególnych krajach:
- Austria – opony zimowe obowiązują od 1 listopada do 15 kwietnia; kara za niedopełnienie obowiązku może wynieść od 35 do 5000 euro,
- Niemcy – opony należy dostosować do warunków pogodowych; za brak opon zimowych kierowca zapłaci 60-120 euro, otrzyma też punkty karne,
- Czechy – jazda na oponach zimowych obowiązuje w okresie od 1 listopada do 31 marca (jeżeli panują zimowe warunki lub o takiej konieczności informują znaki),
- Finlandia, Norwegia – opony zimowe obowiązują przez cały okres zimowy,
- Szwajcaria, Holandia – nie ma obowiązku zmiany opon, jednak kierowca może zostać ukarany, jeśli brak właściwego ogumienia przyczyni się do wypadku lub kolizji.
Pamiętaj! Najważniejsze jest bezpieczeństwo wszystkich uczestników ruchu drogowego, dlatego, nawet jeśli nie ma prawnego obowiązku jazdy na oponach zimowych, warto wymienić ogumienie. Opony zimowe zapewniają lepszą przyczepność, lepiej odprowadzają błoto pośniegowe, są przystosowane do niskich temperatur. Dostosowane do warunków pogodowych ogumienie pomoże kierowcy w utrzymaniu kontroli nad pojazdem w trudniejszych warunkach.
Mandat za opony – kiedy możesz dostać?
Wiesz już, że za opony zimowe latem czy letnie opony zimą nie dostaniesz mandatu. Podczas kontroli drogowej policjant może jednak sprawdzić stan ogumienia. I w określonych przypadkach ma prawo wystawić mandat:
- za nieodpowiednią, zbyt małą głębokość bieżnika – nie może być mniejsza niż 1,6 mm,
- za jazdę na oponach uszkodzonych, pękniętych, z odsłoniętą lub naruszoną konstrukcją,
- za różne opony na jednej osi – opony na tej samej osi powinny być takie same,
- za niedostosowanie opon do masy pojazdu (nieprawidłowy indeks nośności, prędkości),
- jeśli opony wystają poza obrys pojazdu,
- jeżeli wiek ogumienia przekroczył 10 lat.
Ważne! Kierowca może dostać mandat za jazdę bez łańcuchów, jeśli na drodze ustawiono znak nakazujący ich użycie (C-18), ale też w sytuacji, gdy zastosuje łańcuchy, choć droga jest odśnieżona i nie ma konieczności jazdy na łańcuchach.
W Kodeksie drogowym znajdziemy opis dwóch sytuacji, które najczęściej skutkują mandatem:
Zabrania się kierującemu używania opon z umieszczonymi w nich na trwałe elementami przeciwślizgowymi (art. 60 ust. 2 pkt 5). Używanie łańcuchów przeciwślizgowych na oponach jest dozwolone tylko na drodze pokrytej śniegiem (art. 60 ust. 3).
Mandat za niewłaściwe ogumienie – ile wynosi?
Za jazdę na zimowych oponach latem czy na letnich oponach zimą kierowca nie dostanie mandatu. Może jednak zapłacić grzywną za stare opony, uszkodzone, niedopasowane, czy wyposażone w kolce lub łańcuchy w sytuacji, gdy nie są one wymagane. Ile wyniesie mandat?
- Za jazdę na oponach z kolcami czy łańcuchami, jeśli nie są niezbędne – 100 zł,
- za jazdę bez łańcuchów, gdy są wymagane – 200 zł,
- w przypadku zastosowania niewłaściwego, zniszczonego ogumienia – 20-500 zł.
Jeśli funkcjonariusz stwierdzi, że zaniedbanie kierowcy stwarza realne zagrożenie dla ruchu drogowego, kara może być wyższa – do 3000 zł. Inne sankcje to zatrzymanie dowodu rejestracyjnego i zakaz dalszej jazdy (do chwili wymiany opon na zgodne z wymaganiami).
Opony zimowe – mandat za niezachowanie ostrożności
Każdy właściciel samochodu ma obowiązek zadbać o jego sprawność, stan techniczny w taki sposób, aby nie zagrażał bezpieczeństwu. Jeśli w okresie zimowym kierowca spowoduje wypadek (jeżdżąc na oponach letnich), brak opon zimowych może zostać uznany za jeden z czynników niezachowania ostrożności.
Jeżeli konsekwencją wypadku będzie poważny uszczerbek na zdrowiu lub śmierć poszkodowanego, sąd może uznać, że niewłaściwe ogumienie przyczyniło się do zdarzenia. W takiej sytuacji kierowcę można pociągnąć do odpowiedzialności karnej.
Pamiętaj! Opony bezpośrednio wypływają na bezpieczeństwo jazdy. Źle dobrane (również do warunków atmosferycznych) przełożą się na większe spalanie, spowodują utratę przyczepności, obniżą komfort podróży. Choć za brak opon zimowych nie dostaniesz mandatu, konsekwencje jazdy zimą na letnich oponach mogą być bardzo poważne.
Dlaczego warto założyć opony zimowe?
Zimowe opony sprawdzają się nawet przy bardzo niskich temperaturach, wszystko dzięki zastosowaniu specjalnej mieszanki gumy (miękka mieszanka gumowa wzbogacona krzemionką). Dodatek krzemionki zapewnia dobrą przyczepność do jezdni, co z kolei sprawia, że droga hamowania jest stosunkowo krótka, nawet gdy na trasie zalega błoto lub śnieg.
Bieżnik opon zimowych ma głębokie i liczne nacięcia z wyraźnie odznaczającymi się klockami, lamelami, co zapewnia dużą powierzchnię styku z podłożem. Dzięki swojej budowie zimówki niemal wbijają się w śnieg, by następnie szybko się z niego oczyścić.
Trzeba pamiętać, że miękka mieszanka gumowa w wyższych temperaturach traci swoje zalety, staje się zbyt elastyczna i ma gorszą przyczepność na suchej nawierzchni, nie zapewni też właściwej stabilności. Opony zimowe nie spełnią swojego zadania w warunkach letnich.
Użycie opon letnich zimą sprawia, że droga hamowania się wydłuża, jazda staje się mniej płynna, zwiększa się zużycie paliwa. Tym samym zmniejsza się komfort podróżowania i bezpieczeństwo podróżujących.
Co zrobić, by nie dostać mandatu za brak opon zimowych?
Jeśli chcesz uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek, po prostu przygotuj się do sezonu zimowego i zadbaj o ogumienie. Jeśli jeździsz na oponach całorocznych, nie zapomnij sprawdzić, w jakim są stanie. Zwróć uwagę na prawidłowe ciśnienie, ewentualne uszkodzenia, głębokość bieżnika. Pamiętaj, że zniszczone, stare, nadmiernie zużyte, uszkodzone opony są powodem do ukarania kierowcy – w takiej sytuacji policjant ma prawo nałożyć mandat.
Jeśli masz dwa komplety opon, nie czekaj do ostatniej chwili, gdy temperatura zacznie spadać (średnia dobowa nie przekracza 7 stopni), załóż opony zimowe. Wymiana opon to dobry moment na sprawdzenie zbieżności kół i ciśnienia. Ogumienie w dobrym stanie, dostosowane do warunków pogodowych to najlepszy sposób na uniknięcie mandatu i zapewnienie bezpieczeństwa sobie i innym podróżującym.
